ثبتنام خودروهای وارداتی؛ النترا، مزدا و تویوتا به ماراتن فروش رسیدند
متقاضیان در چهارمین مرحله فروش خودروهای وارداتی باید 500 میلیون تومان را مسدود کنند
به گزارش قیمت ۳۶۰، چهارمین مرحله فروش خودروهای وارداتی در سالجاری آغاز شد. در این دوره، چهار مدل از برندهای کرهای، ژاپنی و چینی در سامانه یکپارچه عرضه شدند که متقاضیان میتوانند از ۲۵ آذر تا ۲دیماه نسبت به ثبتنام اقدام کنند. شرط اصلی شرکت در این مرحله، وکالتی کردن حساب بانکی و مسدودسازی مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان است و پس از انجام این مراحل، امکان انتخاب دو اولویت خرید برای متقاضیان فراهم خواهد شد.
نگاهی به روند عرضه خودروهای وارداتی در سال ۱۴۰۴ نشان میدهد که سامانه تنها چهار بار فعال شده و بجز سومین مرحله، خودروهای عرضهشده تنوع و جذابیت لازم را نداشتند. دومین دوره فروش، محدود به دو مدل چانگان CS۵۵ پلاس و زوتی DL۵ بود و نتوانست انتظارات بازار را برآورده کند؛ اما در سومین مرحله، عرضه هفت مدل از برندهای مطرح آسیایی بخشی از این کمبود را جبران کرد و حالا در چهارمین مرحله، حضور مدلها و برندهای خوشنام مانند تویوتا کرولا کراس، رووی eRX۵، مزدا ۳ و هیوندای النترا، امیدواریها برای بهبود عرضه را افزایش داده است.
همزمان با آغاز این مرحله جدید، پرسشها درباره زمان و تعداد تحویل خودروها و چرایی کاهش تنوع عرضه، دوباره محور گفتوگوها در بازار شده است. مانی حدادی، کارشناس بازار خودرو درباره روند واردات خودرو در مدت اخیر میگوید: «تجربه عرضه خودروهای وارداتی در سال گذشته برای بسیاری از متقاضیان چندان خوشایند نبود.
در هر مرحله، دهها شرکت واردکننده وارد سامانه میشدند و خودروهای خود را با قیمت قطعی یا علیالحساب عرضه میکردند، اما بخش زیادی از این شرکتها نه اعتبار کافی داشتند و نه توان اجرایی؛ بسیاری از خودروها صرفاً ثبت سفارش شده و برخی شرکتها هدف اصلیشان جذب سرمایه بود. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد شرکتها هیچگاه به مرحله تحویل نرسیدند و فرآیند واردات و ترخیص متوقف شد؛ تجربهای که برای وزارت صمت درس مهمی بود و باعث شد از ابتدای امسال، بینظمی عرضه کاهش یابد و سازوکار منسجمتری حاکم شود.»
حدادی، کاهش تعداد شرکتها و مدلهای عرضهشده در دورههای اخیر را نتیجه همین سیاست جدید میداند و تأکید میکند: «تمام خودروهای واردشده در سالجاری مربوط به ثبت سفارشهای سال گذشته است. به این ترتیب، در صورت پایان یافتن این ثبت سفارشها، بازار وارداتی با چالش جدی مواجه خواهد شد؛ موضوعی که لازم است ذیصلاح برای حل آن چارهاندیشی کنند.»
بازار خودرو در دو هفته اخیر با افزایش قیمت مواجه شده است که کارشناسان آن را ناشی از کمبود عرضه و نوسانات نرخ ارز میدانند. حدادی در این باره بیشتر توضیح میدهد: «با توجه به محدودیتها و فیلترهای اعمالشده برای واردکنندگان، شرکتها تنها به اندازهای واردات انجام میدهند که امکان تحویل قطعی وجود داشته باشد. نگرانی از خواب سرمایه و هزینههای جانبی باعث شده عرضه کاهش یابد و شرایط بازار خودرو مهیا نباشد.»
او تأکید میکند: «هیچ ثبت سفارش جدیدی به صورت نهایی در سامانههای رسمی ثبت نشده و این ابهام، زمینه فعالیت واسطهها و دلالان را فراهم کرده است. حتی خودروهایی که سالها پیش وارد کشور شدهاند، به دلیل نبود عرضه جدید، افزایش قیمت قابلتوجهی پیدا کردهاند؛ هرچند هنوز مشتریان خاص خود را دارند.»
این کارشناس حوزه خودرو معتقد است، واسطهبازی باعث اختلال در بازار خودروهای وارداتی شده است. او میگوید: «خودروها برخلاف انتظار، به دست مصرفکننده نهایی نمیرسند و بلافاصله وارد چرخه خرید و فروش حواله در فضای مجازی یا برخی نمایشگاهها میشوند. در این فرآیند، خودرو در عمل بدون آنکه دیده شود، در فضایی مبهم و غیرشفاف معامله میشود و حتی در مواردی که خودرو موجود است، باز هم به مصرفکننده واقعی نمیرسد.»
به گفته این کارشناس بازار خودرو، تاکنون در سال ۱۴۰۴ حدود ۶۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده که با وجود این حجم، اثری از آنها در بازار مصرف دیده نمیشود و بخش عمده به عنوان ابزار سرمایهای معامله میشوند. اختلاف قیمت خودروهای وارداتی در سامانه و بازار آزاد، بسته به مدل، میتواند از ۴۰۰ میلیون تا بیش از ۲ میلیارد تومان باشد که باعث تقویت انگیزه سرمایهای برای خریداران شده است.
مدتهاست شاهد نوسان در بازار ارز هستیم و همین موضوع روی بازار خودروهای وارداتی نیز تأثیر گذاشته است. حدادی در این باره، میگوید: «برای بهبود وضعیت، پیششرط اصلی رسیدن نرخ ارز به سطح حداقلی ثبات است. تا زمانی که این ثبات ایجاد نشود، واردکنندگان انگیزهای برای عرضه گسترده ندارند و حتی با قوانین شفاف، قیمت نهایی خودرو به سطحی میرسد که برای مصرفکننده واقعی قابل خرید نیست. در چنین شرایطی، واردکننده ترجیح میدهد از ورود به فرآیندی که از ابتدا تا انتهای آن با ریسک زیان همراه است، خودداری کند.»
اما چطور باید از پیچ سخت کلاف درهم تنیده بازار خودرو و چالشهای آن عبور کرد؟ حدادی در این باره، میگوید: «تجارت همیشه با پیچیدگی و ریسک همراه است و تحولات بینالمللی میتواند قواعد بازار را تغییر دهد. آنچه اهمیت دارد مدیریت واقعبینانه این شرایط است و حضور کارشناسان فعال در تدوین سیاستها، میتواند به اتخاذ تصمیمهای اجراییتر و کاهش تبعات ناخواسته کمک کند.»
با وجود چالشها، تجربه چند ماه اخیر نشان میدهد تلاشهای وزارت صمت برای ساماندهی عرضه خودروهای وارداتی اثرات مثبت داشته است. کاهش پراکندگی عرضه، مدیریت ثبت سفارشها و نظارت دقیق بر واردکنندگان، زمینه را برای عرضه منظمتر فراهم کرده و کارشناسان معتقدند که با ادامه این روند و حمایت دولت از واردکنندگان معتبر، مصرفکنندگان میتوانند بهتدریج به دسترسی بهتر و مطمئنتر به خودروهای وارداتی امیدوار باشند.
