پاسخ دولت به شایعات گرانی بنزین
وزیر نفت گفت عرضه بنزین وارداتی فقط برای پوشش مقطعی نیاز بازار و توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و سهمیه و قیمت بنزین مردم هیچ تغییری نخواهد کرد
به گزارش قیمت ۳۶۰، اوایل شهریورماه محسن پاکنژاد در جمع خبرنگاران از برنامه‌ریزی برای عرضه بنزین ویژه وارداتی با قیمتی متفاوت از نرخ مصوب خبر داد؛ بنزینی که افزون بر تفاوت در نرخ، در کیفیت و استاندارد ایزو نیز با سوخت سهمیه ماهانه و بنزین عرضه‌شده در جایگاه‌های سوخت تفاوت دارد.
انتشار همین خبر کافی بود تا گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال تغییر نرخ بنزین سهمیه‌ای آغاز شود؛ برخی حتی این شایعه را مطرح کردند که شاید عرضه این نوع سوخت با نرخ فوب خلیج فارس مقدمه‌ای برای آزادسازی قیمت بنزین باشد؛ موضوعی که بارها از سوی دولت‌مردان تکذیب و گفته شده این سیاست هیچ ارتباطی با نظام سهمیه‌ای فعلی سوخت ندارد.
پاکنژاد همان روزها، در نشست‌ها و گفت‌وگوهای مختلف تأکید کرد که بنزین سوپر ویژه برای متقاضیانی در نظر گرفته شده است که خودروهای وارداتی و مدل بالا دارند و ترجیح می‌دهند از سوخت با کیفیت‌تر استفاده کنند تا نیازی به استفاده از مکمل نداشته باشند.
وی افزود: عرضه این نوع بنزین محدود و در سطح چند جایگاه سیار خواهد بود، بنابراین ارتباطی با قیمت و میزان بنزین سهمیه‌ای موجود در کارت‌های سوخت ندارد.
در نهایت و پس از حدود سه ماه، اطلاعیه عرضه سوخت سوپر ویژه وارداتی در بورس انرژی منتشر شد تا آغاز رسمی عرضه بنزین وارداتی اعلام شود؛ سوختی که قرار است با قیمت فوب خلیج فارس عرضه شود. قیمت بنزین در فوب خلیج فارس معادل ۶۰ تا ۷۰ سنت (حدود ۶۵ تا ۷۵ هزار تومان) است؛ این رقم، قیمت پایه عرضه سوخت در بورس انرژی محسوب می‌شود و قیمت نهایی خرید را تابلوی معاملات بورس تعیین خواهد کرد.
در این میان، اشاره به آمار ارائه‌شده از سوی احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نیز خالی از لطف نیست که در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: در کشور چهار نفر مالک خودروهای لامبورگینی، ۱۸۱ نفر مازراتی، سه هزار و ۶۰۰ نفر پورشه، ۱۰ هزار نفر لندرور و بیش از ۵۶ هزار نفر دارندگان محصولات کرمان موتور هستند.
از سوی دیگر بر پایه آمار مرکز رفاه ایرانیان، تعداد رانندگان و مالکان خودروهای لوکس و گران‌قیمت که خواستار عرضه بنزین وارداتی با کیفیت بالاتر هستند، محدود است. تعداد کل خودروهای تولیدی ایران‌خودرو در جاده‌های کشور و در اختیار یارانه‌گیران حدود ۹ میلیون و ۹۸۷ هزار و ۴۸۳ دستگاه، سایپا ۸ میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۵۵ دستگاه، رنو ۸۵۹ هزار و ۱۹۲ دستگاه، هیوندای ۳۴۱ هزار و ۹۳۵ دستگاه و کیا ۳۰۷ هزار و ۴۶۷ دستگاه است.
همچنین، تعداد خودروهای چینی نیز چند صد هزار دستگاه برآورد می‌شود. این آمار به‌روشنی نشان می‌دهد بنزین وارداتی چه میزان متقاضی خواهد داشت و کدام قشر از دارندگان خودرو به دنبال آن هستند.
نکته قابل توجه آن است که عرضه کالاها و فرآورده‌های انرژی در بورس ارتباطی با نرخ‌گذاری دولت بر اجناس و سوخت مشمول یارانه ندارد. از این رو، هر قیمتی که برای بنزین وارداتی در بازار تعیین شود، معامله‌گران با در نظر گرفتن سود خود آن را در جایگاه‌های مشخص عرضه خواهند کرد.
بنزین وارداتی با استاندارد یورو پنج تولید شده و از نظر سوخت‌وساز نسبت به نوع داخلی از کیفیت بالاتری برخوردار است. از همین رو، بسیاری از مالکان خودرو که به عملکرد و دوام موتور اهمیت بیشتری می‌دهند، ترجیح می‌دهند سوخت گران‌تر اما باکیفیت‌تری مصرف کنند تا از افت عملکرد خودرو جلوگیری شود.
ممکن است برخی تصور کنند عرضه این نوع بنزین در آینده بر افزایش نرخ بنزین معمولی اثرگذار خواهد بود، در حالی که قیمت و میزان بنزین سهمیه‌ای را دولت تعیین می‌کند و این موضوع هیچ نوع ارتباطی با عرضه بنزین وارداتی ندارد.
برای روشن‌تر شدن موضوع می‌توان به مثال نان اشاره کرد. هنگام آزادسازی قیمت نان و آغاز فعالیت نانوایی‌های آزادپز و صنعتی پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، در ابتدا بسیاری گمان کردند قیمت نان در نانوایی‌های دولتی نیز افزایش خواهد یافت، اما گذر زمان نشان داد با عرضه آرد آزاد، کیفیت نان‌ها برای جذب مشتری بهبود پیدا کرد. نانوایی‌های سنتی و یارانه‌ای نیز برای حفظ بازار خود، ناچار شدند کیفیت را بالا ببرند. اکنون بسیاری از مردم، بنا به ذائقه و توان خود، حاضرند برای نان باکیفیت قیمت بیشتری بپردازند؛ همین استقبال، باعث گسترش نانوایی‌های آزادپز و تنوع محصولات شده است.
درست است که فرآیند تولید بنزین شباهتی به تولید نان ندارد، اما باید به یاد داشت که منطق عرضه و تقاضا همواره باعث تعادل در بازار و بهبود کیفیت محصول می‌شود. واردات بنزین سوپر با قیمت آزاد و عرضه آن در بورس انرژی نیز می‌تواند تولیدکنندگان داخلی را به سمت ارتقای کیفیت سوق دهد.
واقعیت این است که از یک‌سو کیفیت خودروهای داخلی و مصرف بالای سوخت و از سوی دیگر ارزانی بنزین، باعث افزایش چشمگیر مصرف شده است. دولت طی سال‌های گذشته برای پاسخ به این مصرف بالا و تأمین نیاز کشور، ناچار به واردات بنزین با پرداخت یارانه شده است؛ یارانه‌ای که می‌تواند در بخش‌های دیگر هزینه شود اما برای تأمین سوخت مازاد مصرف اختصاص یافته است.
همین شرایط، در کنار خبر واردات خودروهای نو، موجب شد رئیس‌جمهور با تأکید بر ضرورت کاهش مصرف سوخت در خودروهای جدید، به وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور دهد در نشست با خودروسازان اعلام کند: اگر تا یک سال آینده موتور خودروها اصلاح نشود و مصرف آنها بهینه نگردد، هیچ ارزی دریافت نخواهند کرد و اجازه تولید نیز نخواهند داشت.
سال‌هاست قیمت بنزین سهمیه‌ای برای هر ۶۰ لیتر، ۱۵۰۰ تومان و برای مصارف مازاد، ۳۰۰۰ تومان است. دولت چهاردهم نیز از تریبون‌های مختلف اعلام کرده قصدی برای افزایش این نرخ ندارد. در عین حال، به طبع بنزین آزاد خودروهای خاص با همان یارانه دولت تأمین نخواهد شد.
اکنون، پس از گذشت حدود سه ماه از سخنان وزیر نفت، اطلاعیه جدید بورس انرژی نوید می‌دهد که از این پس، عرضه و فروش بنزین سوپر وارداتی با قیمت پایه هر لیتر ۶۵ هزار و ۸۰۰ تومان انجام خواهد شد.
تأکید بر این نکته ضروری است که در هیچ‌یک از خبرهای منتشرشده درباره واردات، عرضه یا فروش بنزین سوپر، هیچ اشاره‌ای به تأثیر قیمت این فرآورده بر نرخ بنزین سهمیه‌ای نشده است. وزیر نفت نیز هفته گذشته با تأکید بر اینکه «در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای تغییر در میزان سهمیه یا قیمت بنزین در کارت‌های سوخت وجود ندارد»، اعلام کرد: بررسی سایر حوزه‌های انرژی در سطح کارشناسی و بین‌دستگاهی در حال انجام است.
پاکنژاد نیز یادآور شد: در هر برنامه‌ای که احتمال اجرای آن در آینده وجود داشته باشد، موضوع باید به‌صورت کارشناسی بررسی شود. فعلاً هیچ بحثی درباره تغییر در میزان یا قیمت سهمیه‌های شخصی مطرح نیست.
عرضه‌کنندگان بنزین وارداتی که در بورس انرژی فعالیت دارند، ممکن است در مرحله نهایی عرضه در جایگاه‌ها، هزینه حمل‌ونقل و نگهداری را نیز محاسبه کنند. هرچند تعیین سقف آن مستلزم حضور ناظران است، اما بی‌تردید این فرایند نیز هیچ تأثیری بر نرخ بنزین سهمیه‌ای در کارت‌های سوخت نخواهد داشت.
این عرضه، بازار موازی کوچک و خصوصی است که نه بر میزان سهمیه تأثیر می‌گذارد و نه در قیمت یارانه‌ای تغییری ایجاد می‌کند.
در آخرین اظهار نظر، محسن پاکنژاد وزیر نفت با تاکید بر اینکه هیچ تصمیم یا محدودیتی که زندگی مردم را متاثر کند در دستور کار دولت نیست، گفت: عرضه بنزین وارداتی فقط برای پوشش مقطعی نیاز بازار و توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و سهمیه و قیمت بنزین مردم هیچ تغییری نخواهد کرد.
وی در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره سیاست‌های جدید تامین سوخت کشور اعلام کرد: در زمینه فروش و توزیع سوخت، در حال حاضر هیچ مشکل یا دغدغه‌ای وجود ندارد. برای شرایط مختلف، تمهیدات لازم پیش‌بینی شده و اگر زمانی محدودیت‌ها بیشتر شود، برای همان مقاطع نیز تدابیر ویژه‌ای در نظر گرفته‌ایم. دولت برای هر وضعیت احتمالی آماده است و هیچ نگرانی در این زمینه وجود ندارد.
وی افزود: این اقدامات بر پایه ظرفیت‌های قانونی و بر اساس آیین‌نامه اجرایی مصوب دولت در حال انجام است. از چند ماه پیش اجرای مراحل اولیه آن آغاز شده و لازم است تأکید کنم به طور کامل توسط بخش خصوصی انجام خواهد شد.
وزیر نفت درباره نحوه اجرا توضیح داد: بخش خصوصی بر اساس هزینه تمام‌شده واردات شامل حمل‌ونقل، توزیع و عوارض قانونی اقدام به واردات خواهد کرد. از هفته آینده، میزان واردات در بورس انرژی عرضه می‌شود و شرکت‌های توزیع‌کننده از طریق بورس آن را خریداری خواهند کرد.
پاکنژاد خاطرنشان کرد: بنزین عرضه‌شده از این مسیر، از نوع سوپر و وارداتی است و به‌صورت محدود، متناسب با قیمت تمام‌شده عرضه خواهد شد. برآورد اولیه بورس، قیمت پایه‌ای در حدود ۶۵ هزار تومان را نشان می‌دهد که ممکن است پس از محاسبه هزینه‌های جانبی نهایی شود.
وی با اشاره به برخی گمانه‌زنی‌ها در فضای رسانه‌ای ادامه داد: هیچ اقدامی انجام نخواهد شد که مردم عزیز کشور در محدودیت یا مضیقه قرار بگیرند؛ این موضوع از اصول قطعی دولت است. سهمیه بنزین مردم، چه از نظر میزان و چه از نظر قیمت، تغییری نخواهد کرد.
به گفته وزیر نفت، سایر جزئیات این طرح در کارگروه‌های کارشناسی در حال بررسی است و پس از نهایی شدن، اطلاع‌رسانی شفاف به مردم انجام خواهد شد.
