هزینه زندگی در شهر و روستا چقدر فرق دارد؟

به گزارش قیمت ۳۶۰، مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود از نتایج طرح هزینه و درآمد خانوار سال ۱۴۰۳، اعلام کرد که متوسط هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری به ۲۶۹ میلیون تومان و برای خانوارهای روستایی به ۱۴۵ میلیون تومان رسیده است. این طرح با سابقه‌ای بیش از پنج دهه، یکی از مهم‌ترین مطالعات آماری کشور محسوب می‌شود که هدف آن، برآورد دقیق هزینه‌ها و درآمدهای خانوارهای شهری و روستایی در سطح ملی و استانی است.

جزئیات هزینه‌های خانوارهای شهری

در سال گذشته، متوسط هزینه کل خالص سالانه هر خانوار شهری ۲,۶۹۳,۴۷۸ هزار ریال (حدود ۲۶۹ میلیون تومان) بوده که نسبت به سال ۱۴۰۲، افزایش ۳۰.۴ درصدی را نشان می‌دهد. از این میزان، ۲۳.۶ درصد (۶۳۶,۹۶۰ هزار ریال) مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی، و ۷۶.۴ درصد (۲,۰۵۶,۵۱۸ هزار ریال) به هزینه‌های غیرخوراکی اختصاص داشته است.
در میان هزینه‌های خوراکی، گوشت بیشترین سهم را با ۲۴.۴ درصد به خود اختصاص داده و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، هزینه مسکن، سوخت و روشنایی با سهم ۵۷.۲ درصد در صدر قرار دارد.

درآمد خانوارهای شهری فراتر از هزینه‌ها

متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری نیز به ۳,۴۳۱,۶۳۹ هزار ریال (حدود ۳۴۳ میلیون تومان) رسیده که رشد ۳۳.۶ درصدی نسبت به سال قبل داشته و از رشد هزینه‌ها پیشی گرفته است. بررسی منابع درآمدی این خانوارها نشان می‌دهد که ۳۰.۵ درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ۱۶.۶ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۵۲.۹ درصد از محل درآمدهای غیرشغلی تأمین شده است.
مقایسه استفاده خانوارهای شهری از لوازم اصلی زندگی در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که استفاده از تلویزیون رنگی به ۹۷.۳ درصد، جاروبرقی ۹۲.۶ درصد، ماشین لباسشویی ۸۹.۶ درصد، یخچال فریزر ۶۹.۳ درصد، خودرو شخصی ۵۴.۹ درصد، مایکروویو و فر هالوژن‌دار ۱۶.۱ درصد و ماشین ظرفشویی ۹.۶ درصد رسیده است. همچنین، ۹۵.۸ درصد خانوارهای شهری برای گرمایش از گاز طبیعی (شبکه عمومی) استفاده می‌کنند.

وضعیت هزینه و درآمد خانوارهای روستایی

در سال ۱۴۰۳، متوسط هزینه خالص سالانه هر خانوار روستایی ۱,۴۴۶,۸۲۲ هزار ریال (حدود ۱۴۵ میلیون تومان) بوده که نسبت به سال قبل، رشد ۳۰.۷ درصدی داشته است. از این میزان، ۳۷.۷ درصد (۵۴۶,۰۴۷ هزار ریال) مربوط به خوراکی و دخانی و ۶۲.۳ درصد (۹۰۰,۷۷۵ هزار ریال) به هزینه‌های غیرخوراکی اختصاص داشته است. سهم هزینه گوشت در بخش خوراکی ۲۳.۸ درصد و در بخش غیرخوراکی، مسکن، سوخت و روشنایی با ۳۷.۷ درصد در رتبه اول قرار دارد.
درآمد متوسط سالانه خانوارهای روستایی نیز به ۲,۰۱۳,۹۸۰ هزار ریال (حدود ۲۰۱ میلیون تومان) رسیده که رشد ۳۴.۹ درصدی نسبت به سال قبل داشته است. در میان منابع درآمدی، ۳۱.۴ درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ۲۸.۹ درصد از مشاغل آزاد و ۳۹.۷ درصد از درآمدهای غیرشغلی تأمین شده‌اند.
بررسی استفاده خانوارهای روستایی از لوازم اصلی نشان می‌دهد که استفاده از اجاق گاز به ۹۸.۶ درصد، تلویزیون رنگی به ۹۵.۳ درصد، جاروبرقی ۷۴.۵ درصد، ماشین لباسشویی ۶۵.۸ درصد، یخچال فریزر ۵۹.۸ درصد، اتومبیل شخصی ۳۸.۸ درصد، مایکروویو و فر هالوژن‌دار ۳.۱ درصد و ماشین ظرفشویی به ۰.۷ درصد افزایش یافته است. همچنین، ۸۲.۲ درصد از خانوارهای روستایی از گاز طبیعی برای گرمایش استفاده کرده‌اند و ۷.۳ درصد نیز از نفت سفید بهره می‌برند.

تفاوت هزینه‌ها و درآمدها در سطح استان‌ها

بررسی وضعیت استان‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، استان تهران با ۳,۹۵۱,۴۰۹ هزار ریال دارای بالاترین متوسط هزینه سالانه در بین خانوارهای شهری بوده و استان سمنان با ۱,۵۳۲,۴۶۹ هزار ریال کمترین میزان را داشته است. از نظر درآمد، تهران با ۴,۹۳۱,۷۸۴ هزار ریال در صدر و استان ایلام با ۲,۱۴۴,۲۳۵ هزار ریال در پایین‌ترین رتبه قرار دارد.
در بخش خانوارهای روستایی نیز استان بوشهر با ۲,۳۵۸,۵۶۶ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ۷۶۶,۰۷۴ هزار ریال کمترین هزینه سالانه را داشته‌اند. همچنین استان یزد با ۳,۳۶۹,۷۸۲ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ۹۲۰,۸۳۳ هزار ریال کمترین درآمد سالانه خانوارهای روستایی را به خود اختصاص داده‌اند.