درآمد ماهیانه رانندگان تاکسی چقدر است؟
براساس آمارهای اعلام شده نزدیک ۷۰ هزار راننده تاکسی در سطح پایتخت فعالیت میکنند درحال خدمات معمول مورد نیاز تاکسیرانها مانند سهمیه لاستیک یا روغن یا ارائه لوازم یدکی و قطعات خودرو به آنها یا قطع شده است یا راضیکننده نیست
کمتر کسی در شهر تهران پیدا میشود که تا به حال در مسیرهای تردد روزمره خود سوار خودروهای سبز یا زرد آنها نشده باشد؛ آنهایی که صبح تا شب با گاز و کلاچ و دنده دست و پنجه نرم میکنند تا نانی بر سفره خانواده خود ببرند؛ نانی که برای به دست آوردن آن، ناچارند ساعتها ترافیک، آلودگی هوا و خستگی روحی و جسمی را تحمل کنند و هر روز با دهها مسافر سر و کله بزنند؛ مسافرانی که اگرچه اغلب آنها مشکل خاصی را ایجاد نمیکنند، اما برخی با رفتارهای خاص خود به تنشهای روانی رانندگان تاکسی دامن میزنند؛ رانندگانی که با وجود اعتراضات فراوان، هنوز هم در بیشتر نقاط شهر با مسافرکشهای شخصی درگیر هستند و از همه مهمتر، مشکلات معیشتی و جور نشدن دخل و خرج خانوادههایشان، ۲۴ساعته فکر و ذهن آنها را مشغول کرده است.
آخرین آمارهای اعلامشده توسط مسئولان شهرداری تهران از این حکایت دارد که نزدیک ۷۰ هزار راننده تاکسی در سطح پایتخت فعالیت میکنند؛ رانندگانی که اغلب آنها خودروهای سواری و برخی هم خودروهای وَن را میرانند. در این میان، اگرچه در چند سال گذشته وضعیت ارائه بیمه درمانی، خدمات بازنشستگی و حتی بیمه تکمیلی به رانندگان تاکسی و خانوادههای آنها بهتر شده است، اما هنوز هم تعداد زیادی از تاکسیرانهای پایتخت فاقد بیمه پایه یا همان بیمه تامین اجتماعی هستند. صرف نظر از این مساله، آنچه این روزها تاکسیرانهای پایتخت را نیز مانند دیگر اقشار مردم کلافه کرده، گرانیهاست؛ گرانیهایی که رانندگان تاکسی را که به طور مستمر به تعویض قطعات و لوازم یدکی خودرو نیاز پیدا میکنند، بیش از سایر شهروندان آزار میدهد.
گلایه رانندگان تاکسی از فروشگاههای لوازم یدکی تحت قرارداد با سازمان تاکسیرانی
تعمیر و تعویض لوازم خودرو از اصلیترین نیازهای رانندگان تاکسی است و فروشگاههای لوازم یدکی محدودی نیز در سطح شهر هستند که براساس قرارداد با سازمان تاکسیرانی تهران، قطعات خود را با قیمت پایینتری به تاکسیرانها ارائه میکنند. اما بسیاری از رانندگان تاکسی معتقدند که اولا تعداد این فروشگاهها در سطح شهر آنقدر اندک است که با وجود ترافیک بالای مسیرهای مختلف پایتخت، برایشان صرف نمیکند که به این فروشگاهها سر بزنند و ثانیا قطعات ارائهشده در فروشگاههای تحت قرارداد با تاکسیرانی از تخفیف چشمگیری برخودار نیست که بتواند راننده تاکسی را مجاب کند که حتما لوازم مد نظر خود را از آنها تهیه کند. همچنین برخی رانندگان تاکسی معتقدند، لوازمی که فروشگاههای زیر نظر سازمان تاکسیرانی به آنها میفروشند، کیفیت پایینی دارند و قیمت نازل این قطعات ناشی از کیفیت نامطلوب آنهاست.
این نکته را مهرداد، راننده تاکسی میانسال پایانه میدان انقلاب در میان میگذارد و تاکید میکند که بارها شده است که او یا همکارانش قطعه یا لوازم یدکی خاصی را از فروشگاههای زیر نظر تاکسیرانی تهیه کنند و بعدا ببینند که آن قطعه کیفیت خوبی نداشته یا قیمت آن فرقی با دیگر فروشگاههای لوازم یدکی نداشته است. او که یک تاکسی زرد پژو ۴۰۵ میراند، میگوید هیچوقت نشده است که یک لنت ترمز، فیلتر روغن یا فیلتر هوا یا قطعه دیگری را از یکی از این فروشگاهها بخرد و از کیفیت آن راضی بوده باشد. وقتی با مهرداد صحبت میکنیم، ابراهیم، همکار مسنتر او نیز به جمع ما میپیوندد و میگوید که «قیمت اجناس فروشگاههایی که توسط تاکسیرانی به ما معرفی شدهاند، بالاست و تفاوت زیادی با مغازههای دیگر لوازم یدکی ندارد.»
طرح جدید تعویض تاکسیهای فرسوده با خودروهای برقی به درد رانندگان نمیخورد
وقتی به مهرداد و ابراهیم میگوییم که شهردار تهران اخیرا گفته است که ۹۶ درصد تاکسیها و ونهای پایتخت فرسوده هستند، آنها این موضوع را تایید میکنند و میگویند کم نیستند، تعداد تاکسیهایی که بیش از ۱۵ سال است در خطوط تاکسیرانی تهران کار میکنند، اما رانندگان آنها توان تعویض خودروهایشان را ندارند. این دو راننده تاکسی همچنین از شهرداری گلایه دارند که راهکار قابل اجرایی برای تعویض تاکسیهای فرسوده با خودروهای نو پیش پای تاکسیرانها نگذاشته است. آنها همچنین طرح جدید شهرداری برای ترغیب رانندگان تاکسی به تعویض خودروهای فرسوده با تاکسیهای برقی را عملیاتی نمیدانند؛ این رانندگان تاکسی تاکید دارند که اولا همکاران آنها ۲۵۰ میلیون تومان پول نقد ندارند که به عنوان آورده اولیه خرید تاکسی برقی به سازمان تاکسیرانی بپردازند و ثانیا بازپرداخت ۹۰۰ میلیون تومان وامی که برای این منظور به رانندگان تاکسی ارائه خواهد شد، کاملا از توان آنها خارج است.
فرقی نمیکند که تاکسیرانها در کدام خط کار کنند، انتقاد مطرحشده توسط مهرداد و ابراهیم درباره شرایط ارائه تسهیلات به رانندگان تاکسی برای خرید تاکسیهای برقی را بسیاری از شاغلان این صنف تایید میکنند؛ از جمله محسن، راننده جوان پایانه تاکسی میدان دوم صادقیه – تقاطع خیابان سازمان آب که بر این گلایه مشترک تاکسیرانها صحه میگذارد و توضیح میدهد که در طرح جدید سازمان تاکسیرانی، به رانندگان گفته شده است که خودشان باید ۲۵۰ میلیون تومان پول نقد به عنوان آورده ارائه کنند و بعد هم یک وام ۶۰۰ میلیون تومانی توسط شرکت کرمان موتور و یک وام ۳۰۰ میلیون تومانی توسط بانک مهر ایران به آنها پرداخت میشود تا بتوانند یک خودروی برقی تهیه کنند.
محسن در انتقاد از شرایط تسهیلات خرید تاکسی برقی میگوید: «حتی اگر یک راننده بتواند تاکسی خود را بفروشد و ۲۵۰ میلیون اولیه را جور کند، اما با این وضع درآمدها چطور از رانندگان انتظار دارند که بتواند ۹۰۰ میلیون تومان وام را پس بدهند. قبلا گفته بودند که نصف هزینه هر تاکسی برقی را دولت میدهد، اما حالا میخواهند طی ۶۰ ماه، ماهی حدود ۲۰ میلیون تومان از رانندگان قسط بگیرند. پرداخت این رقم از عهده هیچ رانندهای برنمیآید.» این راننده تاکسی معتقد است که نهتنها طرح جدید سازمان تاکسیرانی برای تعویض تاکسیهای فرسوده با برقی قابل اجرا نیست، بلکه در حال حاضر شهرداری هیچ طرح دیگری را هم برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی تهران در دستور کار ندارد و با این وضعیت، نباید امید چندانی به بهبود وضعیت این ناوگان داشت.
سهمیه لاستیک و روغن رانندگان تاکسی قطع شده است
نکته دیگری که خیلی از رانندگان نسبت به آن گلایه دارند، این است که نهتنها مثل کارکنان بسیاری از مشاغل دیگر، دخلشان با خرجشان جور نیست، بلکه رفاهیات حداقلی مانند بُن خرید کالا، سبد معیشتی و… که به کارمندان بخشهای مختلف شهرداری داده میشود، هیچوقت به آنها ارائه نمیشود. منصور، راننده تاکسی پراید سبزرنگ پایانه متروی صادقیه که در این شغل مویی سفید کرده است و به گفته خودش در آستانه بازنشستگی قرار دارد، میگوید نرخ حکم خط سالیانه رانندگان این خط، یعنی مجوزی که سازمان تاکسیرانی براساس آن به آنها اجازه میدهد که در پایانه حضور پیدا کنند، امسال به ۲۷۰ هزار تومان رسیده است، این در حالی است که به گفته او، آنها در سال ۱۴۰۲ فقط ۶۰ هزار تومان بابت حکم خط به تاکسیرانی تهران پول داده بودند.
رانندگان تاکسیهای پایتخت میگویند علاوه بر این که تقریبا از همه خدمات و رفاهیاتی که به صورت عادی به کارمندان بخشهای دولتی و عمومی ارائه میشود، بیبهره هستند، بلکه چند سالی است که برخی خدمات معمول که قبلا به آنها ارائه میشد نیز قطع شده است. منصور در این زمینه قطع شدن سهمیههای لاستیک و روغن را مثال میزند و مرتضی هم که از وقتی متوجه شده که همکارش مشغول درد دل کردن با یک خبرنگار است، به جمع ما اضافه شده، حرف منصور را تایید میکند و میگوید که قبلا حداقل یک جفت لاستیک سهمیه سالانه رانندگان تاکسی بود، اما چند سالی است که نه سهمیه لاستیک و نه سهمیه روغن به تاکسیرانها ارائه نشده است و آنها هم مانند دیگر مردم ناچارند که هزینههای بالایی را برای خرید تایر یا تعویض روغن بپردازند.
۱۰ هزار راننده تاکسی بیمه پایه ندارند
آنطور که رانندگان تاکسیهای تهران میگویند، آنها علاوه بر هزینه سالیانه حکم خط، مبالغ دیگری را هم در طول سال برای مالیات بر درآمد و عوارض تردد میپردازند و اگر این هزینهها را پرداخت نکنند، یا سهمیه سوخت آنها قطع میشود، یا سازمان تاکسیرانی مجوز ورودشان به طرح ترافیک را میگیرد یا با روشهای دیگری جلوی فعالیتشان گرفته میشود. البته پرداخت هزینههایی مانند مالیات و عوارض به نهادهای دولتی و عمومی برای همه اصناف در تمام نقاط دنیا مرسوم است و سوال مهم این است که بهازای پرداخت این هزینهها، چه خدماتی به شاغلان یک صنف ارائه میشود؟ پرسوجوی ما از تاکسیرانها نشان میدهد که تقریبا تنها خدمت مهمی که آنها در قبال پرداخت هزینههای مختلف دریافت میکنند، حق برخورداری از بیمه تامین اجتماعی است که البته برخی رانندگان تاکسی از آن هم محروماند.
البته شادی مالکی، سرپرست سازمان تاکسیرانی در مصاحبه چند روز پیش خود در این زمینه گفته است که از نزدیک ۷۰ هزار راننده تاکسی فعال در سطح شهر تهران، حدود ۱۰ هزار نفر از آنها تحت پوشش بیمه پایه تامین اجتماعی نیستند. مرتضی، راننده میانسال تاکسی پژو آر.دی زردرنگ که در پایانه متروی صادقیه کار میکند، در این راستا توضیح میدهد: «رانندگان قدیمیتر همه بیمه شدهاند، به نحوی که در هر ماه حدود ۵۰ درصد حق بیمه را تاکسیرانی و حدود ۵۰ درصد دیگر را خود راننده پرداخت میکند، اما بسیاری از رانندگانی که در سالهای اخیر به خطوط تاکسیرانی اضافه شدهاند، هیچ نوع بیمهای ندارند. این افراد مجبورند که به صورت خویشفرما خودشان را بیمه کنند و اگر این وضعیت برایشان باقی بماند، ممکن است بعدا در بازنشستگی هم دچار مشکل شوند؛ بنابراین تاکسیرانی باید خیلی زودتر فکری به حال رانندگانی کند که در حال حاضر بیمه ندارند.»
مرتضی البته این را هم میگوید که اخیرا سازمان تاکسیرانی طرحی را برای بیمه تکمیلی رانندگان تاکسی و خانوادههای آنها آغاز کرده است. به گفته او، هزینه بیمه تکمیلی تاکسیرانها بسیار مناسب است، به نحوی که این هزینه برای خود تاکسیرانها رایگان است و آنها برای بیمه تکمیلی اعضای خانوادهشان نیز بهازای هر نفر باید ۱۲۰ هزار تومان در سال بپردازند. البته شرط استفاده از این خدمت این است که رانندگان تاکسی از قبل دارای بیمه پایه باشند که همین مساله به مشکلات تاکسیرانهایی که هنوز تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار نگرفتهاند، اضافه میکند و بیش از پیش ضرورت بیمه شدن هرچه زودتر آنها را بالا میبرد.
درخواست تاکسیرانها برای ساماندهی مسافرکشهای شخصی
«جمع کردن مسافرکشهای شخصی از خطوط و پایانههای تاکسیرانی»، اگر نگوییم همه، میتوان گفت اکثر قریب به اتفاق رانندگان تاکسیهای تهران، این درخواست را از مسئولان شهرداری، سازمان تاکسیرانی و پلیس راهور دارند؛ به نحوی که وقتی از رانندگان تاکسی در پایانههای مختلف نظیر میدان انقلاب، خیابان سازمان آب و متروی صادقیه سوال کردیم که مهمترین خواسته شما از شهردار تهران چیست، همه آنها پاسخ دادند که شهردار باید به صورت جدی برای جلوگیری از حضور مسافرکشهای شخصی در ایستگاهها و پایانههای تاکسیرانی اقدام کند. سعید، راننده جوان پایانه تاکسیرانی میدان دوم صادقیه – تقاطع خیابان سازمان آب در این زمینه میگوید: «دلیل نمیشود که چون مشکلات اقتصادی زیاد شده و تعداد مسافرکشها بیشتر شده است، شخصیها بتوانند دست در جیب منِ راننده تاکسی کنند و حق زن و بچهام را بخورند.»
سعید همچنین از ماموران پلیس راهور درخواست میکند که حتما جلوی ایستادن و فعالیت مسافرکشهای شخصی در پایانههای تاکسیرانی را بگیرند. او همچنین وقتی با این پرسش مواجه میشود که آیا نمیشود راننده تاکسیها با مسافرکشهای شخصی تعامل کنند، پاسخ میدهد که «منِ راننده تاکسی هیچ تعاملی ندارم که با مسافرکش شخصی انجام دهم، چون هم کار او غیرقانونی است و هم ایستادن او در خطوط و ایستگاههای تاکسی تخلف است. در این زمینه حق به صورت صد درصدی با راننده تاکسیها است و اینطور نیست که قضیه ۵۰ – ۵۰ باشد که ما بخواهیم به مسافرکشها حق بدهیم. البته من با این که درگیری یا برخورد خشنی بین راننده تاکسی و مسافرکش شخصی پیش بیاید، مخالفم، بلکه پلیس و شهرداری باید به صورت قانونی شخصیها را جمع کنند.»
تاکسیرانی باید برای جلوگیری از حضور شخصیها در پایانهها بازرس بگذارد
منصور و مرتضی، رانندگان تاکسی پایانه متروی صادقیه هم نظراتی مشابه سعید دارند و مثل بسیاری از دیگر همصنفیهای خود معتقدند که مسافرکشهای شخصی به هیچ وجه نباید اجازه داشته باشند که در پایانههای تاکسیرانی بایستند. آنها میگویند که این مشکل خود را بارها به سازمان تاکسیرانی اعلام کردهاند، ولی هیچ اقدامی برای جلوگیری از حضور شخصیها در ایستگاههای تاکسی نشده است. این دو راننده تاکسی تاکید دارند که وقتی بازرسهای تاکسیرانی نمیتوانند جلوی حضور مسافرکشهای شخصی را بگیرند، بعضا خود تاکسیرانها در این زمینه وارد عمل میشوند که همین مساله در برخی موارد باعث ایجاد تنشها و درگیریهایی بین تاکسیرانها و راننده شخصیها شده است.
مرتضی در همین راستا سرپرست سازمان تاکسیرانی را خطاب قرار میدهد و میگوید: «از خانم مالکی میخواهیم برای هر ایستگاه تاکسی حداقل یک بازرس تعیین کند و به او ماموریت بدهد که حداقل در پایانهها اجازه توقف مسافرکشهای شخصی را ندهد.» منصور هم با خطاب قرار دادن مسئولان پلیس راهور تهران، تاکید میکند: «مگر در تمام پایانههای تاکسیرانی تابلوی توقف مطلقا ممنوع بهجز برای تاکسیها نصب نشده است. پس چرا بهندرت مسافرکشهای شخصی که در ایستگاههای تاکسی پارک میکنند و مسافر سوار میکنند، جریمه میشوند؟ خواهش میکنیم که پلیس راهور تهران به این مساله رسیدگی کند، چون این کار مسافرکشهای شخصی، حق رانندگان تاکسی را ضایع میکند.»
نظر تاکسیران ها درباره همکاری با تاکسیهای اینترنتی
در سالهای اخیر بسیاری از رانندگان تاکسیهای تهران در شرکتهای تاکسی اینترنتی نیز فعال شدهاند و برای کسب درآمد بیشتر بهمنظور رفع مشکلات معیشتی خود و خانوادههایشان، همزمان با فعالیت در خطوط تاکسیرانی، چند مرتبه در روز هم از طریق نرمافزارهای تاکسی اینترنتی مسافر میگیرند. البته برخی رانندگان تاکسی بخصوص تاکسیهایی که موظف به حضور در خطوط و پایانهها نیستند و به صورت گردشی در سطح شهر فعالیت میکنند، با توجه به این که محدودیتی برای ورود به محدودههای طرح ترافیک یا طرح کاهش آلودگی هوای تهران ندارند، عمدتا از طریق فعالیت در تاکسیهای اینترنتی درآمد کسب میکنند و کمتر به عنوان یک راننده تاکسی مسافر میزنند. البته سازمان تاکسیرانی تا کنون آماری ارائه نداده است که دقیقا چند نفر از رانندگان تاکسی همزمان با همکاری با این سازمان، با شرکتهای تاکسی اینترنتی نیز همکاری میکنند و هرکدام از آنها چند ساعت در روز وقت خود را به جابهجا کردن مسافر از طریق تاکسیهای اینترنتی اختصاص میدهند.
با این حال، این اقدام برخی رانندگان تاکسی که بهجای فعالیت در خطوط تعیینشده توسط سازمان تاکسیرانی، بیشتر وقت خود را به همکاری با تاکسیهای اینترنتی اختصاص میدهند، به مذاق خیلی از همصنفیهای آنها خوش نمیآید. این نکته را ابراهیم، راننده تاکسی پایانه انقلاب با ما در میان میگذارد و تاکید دارد که سازمان تاکسیرانی باید به نحوی بر رفتار رانندگان تاکسی نظارت کند که در حق هیچکس اجحاف نشود و کسی نتواند تمام ساعات کاری خود را صرفا با استفاده از نرمافزارهای تاکسی اینترنتی، مسافر بگیرد. ابراهیم همچنین توضیح میدهد: «از همان چند سال قبل که تاکسیهای اینترنتی فعال شدند، این کار عملا باعث نوعی مزاحمت برای رانندگان تاکسی شد. در این شرایط، خود ما رانندگان نباید بیش از حد به این شرکتها بها بدهیم و فعالیت عادی خودمان به عنوان راننده تاکسی را کنار بگذاریم؛ بخصوص که بارها با چشم دیدهایم که رانندگان تاکسیهای اینترنتی، مسافران ما یا همکارانمان را سوار کرده و باعث کاهش درآمدمان شدهاند.»
درآمد ۱۵ میلیونی رانندگان تاکسی، کفاف زندگیشان را نمیدهد
با وجود این که ساعت موظفی تعیینشده برای رانندگانی که طبق حکم خط مشخص، در خطوط معین سازمان تاکسیرانی تهران فعالیت میکنند، مانند بسیاری از مشاغل دیگر، روزی ۸ ساعت و هفتهای ۴۴ ساعت است، اما با توجه به این که در سالهای اخیر، هزینههای بالای زندگی، دخل و خرج تاکسیرانها را هم مانند دیگر شهروندان به هم ریخته است، رانندگان تاکسی ناچارند علاوه بر ۸ ساعت فعالیت عادی، چند ساعت اضافهتر هم یا در خط خودشان کار کنند یا به صورت گردشی در سطح شهر بچرخند یا با استفاده از نرمافزارهای تاکسی اینترنتی مسافر بگیرند. سعید، راننده تاکسی پایانه متروی سازمان آب در این زمینه توضیح میدهد که رانندگان تاکسی اغلب شش روز هفته را کار میکنند و بعضا روزی بیش از ۱۲ ساعت در خیابانها هستند تا نهایتا ماهیانه ۱۵ میلیون تومان بر سر سفره زن و بچه خود ببرند که البته این مبلغ به هیچ وجه کفاف زندگی آنها را نمیدهد.
او البته میگوید که شاید کرایههای دریافتی رانندههای تاکسیهای تهران در طول یک ماه از ۲۰ میلیون تومان هم بیشتر شود، اما هزینههای بالای استهلاک خودرو و تعویض قطعات و لوازم یدکی، باعث میشود که بخش زیادی از مبالغ دریافتی رانندگان تاکسی از مسافران، در جیبشان نماند و خرج هزینههای جانبی شود. در این شرایط سعید هم مانند دیگر همصنفیهای خود از سازمان تاکسیرانی درخواست دارد که یا قراردادهای سازمان با فروشگاههای لوازم یدکی تحت نظارت آن اصلاح شود یا فروشگاههای بهتری به عنوان محل خرید قطعات مورد نیاز تاکسیرانها معرفی شوند که حداقل بخشی از هزینههای جانبی رانندگان تاکسی کمتر شود و آنها بتوانند مبلغ بیشتری را در طول هر ماه به تامین هزینههای معیشتی خود و خانوادهشان اختصاص دهند.
به افزایش ۴۵ درصدی کرایهها از زاویه دید تاکسیرانها نگاه کنیم
نکته پایانی این که اگر از زاویه مسافران به ماجرا نگاه کنیم، وقتی افزایش حقوق کارگری و کارمندی در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل از آن، ۲۰ تا ۳۵ درصد بوده است، بالا رفتن ۴۵ درصدی نرخ کرایه تاکسی در شهر تهران برای شهروندان به صرفه نیست، اما اگر از نگاه رانندگان تاکسی این مساله را تحلیل کنیم، خواهیم دید که با وجود افزایش شدید قیمت لوازم یدکی و قطعات خودرو در طول یک سال گذشته و همچنین گران شدن همه کالاهای اساسی که رانندگان تاکسی و خانوادههایشان نیز مانند دیگر مردم به آنها احتیاج دارند، افزایش ۴۵ درصدی کرایهها از نظر تاکسیرانها کافی نیست و کفاف تامین هزینههای افزایشیافته زندگی آنها را نمیدهد.
همچنین به گفته برخی رانندگان تاکسی که در این گزارش با آنها صحبت کردیم، با وجود این که قرار بود از اول اردیبهشت کرایهها در تمام خطوط ۴۵ درصد بیشتر شود، اما در بعضی خطوط تاکسیرانی تهران، میزان افزایش کرایه در حدود ۳۳ درصد یا کمی بیشتر بوده است. این مساله در کنار سایر مشکلات شغلی و معیشتی رانندگان تاکسی و عدم ارائه خدمات مناسب به آنها بهویژه در زمینه تخصیص سهمیه لاستیک و روغن یا ارائه لوازم یدکی و قطعات خودرو با قیمت مناسب، باعث میشود که حساب و کتاب رانندگان تاکسی هم مانند کارکنان بسیاری از مشاغل دیگر کشورمان باهم جور درنیاید و طبیعی است که وقتی تاکسیرانها صبح تا شب به فکر نان شب هستند، نه برای برخورد خوشرویانه با مسافران از آرامش لازم برخوردار هستند و نه میتوانند وقت کافی را برای حضور در کنار خانوادههایشان صرف کنند.