سهم قابل‌توجه گرانی خوراکی‌ها در تورم

در فروردین ۱۴۰۳، کالاهای غیرخوراکی در کل کشور تاثیر بیش‌تری بر افزایش تورم ماهانه نسبت به کالاهای خوراکی گذاشته‌اند. این در حالی است که اگر به بررسی دهک‌های هزینه‌ای به صورت مجزا بپردازیم نتایج متفاوتی حاصل می‌شود و در برخی دهک‌ها کالاهای خوراکی نقش جدی‌تری در افزایش تورم ماهانه آن دهک ایفا کرده‌اند.

به بیان دیگر، هر چه از سمت دهک‌های فقیر به سمت دهک‌های غنی حرکت کنیم، سهم کالاهای خوراکی در تورم ماهانه آن دهک کاهش می‌یابد و در مقابل سهم کالاهای غیرخوراکی و خدمات بیش‌تر می‌شود. بر این اساس، کالاهای خوراکی بیشترین سهم از تورم ماهانه را در دهک اول داشته‌اند. در مقابل، بیشترین اثرگذاری کالاهای غیرخوراکی و خدمات در تورم ماهانه در دهک دهم دیده شده است.

سهم ۵۰ درصدی خوراکی‌ها در تورم فقرا

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در فروردین 1403، خوراکی‌ها 36 درصد از تورم ماهانه کل کشور را ایجاد کرده‌اند. به بیان دیگر، اگر قیمت کالاهای خوراکی در فروردین افزایش نمی‌یافت، تورم ماهانه کل کشور به جای 2.63 درصد، 1.67 درصد برآورد می‌شد.

از میان هر 10 دهک هزینه‌ای، خوراکی‌ها بیش‌ترین اثرگذاری را در تورم دهک اول داشته‌اند. به عبارت دیگر، تورم ماهانه این دهک در فروردین امسال 2.44 درصد بوده و 50 درصد آن ناشی از افزایش قیمت مواد خوراکی بوده است. یعنی اگر خوراکی‌ها افزایش قیمت را تجربه نمی‌کرد، تورم ماهانه دهک اول تقریبا 1.22 واحد درصد کمتر از رقم فعلی می‌شد.

هر چه به سمت دهک‌های ثروتمند نزدیک‌تر شویم، سهم کالاهای خوراکی از تورم ماهانه کم می‌شود. برای مثال، این کالاها در دهک هفتم 42.5 درصد از تورم ماهانه را ایجاد کرده‌اند. این کاهش تا جایی ادامه می‌یابد که در دهک دهم، اثرگذاری کالاهای خوراکی روی تورم ماهانه تنها 27 درصد بود. یعنی اگر در صورت چشم‌پوشی از افزایش قیمت خوراکی‌ها، تورم دهک دهم به جای 2.77 درصد، 2.02 درصد برآورد می‌شد

سهم ۷۵ درصدی غیرخوراکی‌ها در تورم سبد ثروتمندان

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که 63 درصد از تورم ماهانه کل کشور در فروردین سال جاری ناشی از افزایش قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات بود. هر چه از سمت دهک‌های فقیر به سمت دهک‌های ثروتمند حرکت کنیم، سهم کالاهای غیرخوراکی از تورم بالاتر می‌رود. برای مثال، در دهک اول تنها 49.6 درصد از تورم ماهانه دهک مربوط به افزایش قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات است.

این در حالی است که با نزدیک‌شدن به دهک دهم و افزایش سطح درآمد خانوارها، اثرگذاری کالاهای غیرخوراکی روی تورم افزایش یافته به طوری که 73.3 درصد از تورم ماهانه دهک سوم متاثر از این دسته کالاها ایجاد شده است. برای مثال، اگر قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات در فروردین تغییری نمی‌کرد، تورم دهک دهم به جای 2.77  درصد، تنها 0.74 درصد برآورد می‌شد.

به نظر می‌رسد علت این رفتار متفاوت کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در دهک‌ها به ترکیب سبد مصرف خانوارهای فقیر و ثروتمند مربوط باشد. خانوارهای فقیر به دلیل درآمد محدود بیش‌تر در پی تامین نیازهای خوراکی هستند و بخش کمی از درآمد آن‌ها برای خرید کالاهای غیرخوراکی باقی می‌ماند به همین علت تغییر قیمت این کالاها تاثیر چندانی بر تورم ماهانه آن‌ها نمی‌گذارد.